برای بسیاری از ما، تشخیص اینکه این دو فعل را در چه جاهایی باید استفاده کنیم، کمی سخت است. از آنجایی که معانی این افعال هم بسیار به هم نزدیک است، کار کمی سخت‌تر شده و در نوشتن آن‌ها شک می‌کنیم. اما خب تنها راه تشخیص کاربرد صحیح دو فعل «گذاردن» و «گذاشتن» هم از طریق همین معانی آن‌ها است وگرنه باید تمام شکل‌های متفاوت این دو فعل را به خاطر بسپاریم که یک کار تقریباً غیر ممکن است و شاید چندین فعل از دو واژه هم آوا وجود داشته باشد و ما نمی‌توانیم شکل نوشتاری تمام آن‌ها را حفظ کنیم. در این مقاله از تایپو، می‌خواهیم تا با در نظر گرفتن معانی متفاوت این دو فعل و کاربردهای مختلف آن‌ها، ببینیم شکل صحیح استفاده از افعال «گذاشتن» و «گزاردن» به چه شکل است؟ پس لطفاً با ما همراه باشید.
اختلاف معانی افعال «گذاشتن» و «گزاردن»
همانطور که گفتیم، یکی از بهترین راه‌های تشخیص استفاده درست از این افعال، توجه به معنای آن‌ها است. این روش نه تنها برای دو فعل «گذاردن» و «گذاشتن»، بلکه در مورد تمام نمونه‌های مشابهی که تا حالا بررسی کرده‌ایم هم جواب داده است. این دو فعل که از ریشه‌های مختلفی هستند، معنای متنوعی هم دارند که استفاده از آن‌ها بستگی به معنی مورد نظر شما دارد.
فعل «گذاشتن»، معنای مختلفی از جمله؛ قرار دادن، ترک کردن، اجازه دادن، عبور کردن، جا دادن، وضع کردن و موارد این چنینی دارد. در ادامه و با ذکر مثال‌های بیشتر، کاربردهای مختلف این فعل را بهتر بررسی می‌کنیم.
فعل «گزاردن»، معانی متنوعی مثل؛ بیان کردن، پرداخت کردن، انجام دادن، به جا آوردن، رساندن و تبلیغ یک پیغام، ترجمه و یا تعبیر کردن، و تمام معانی از این دست را شامل می‌شود.
کاربردهای متفاوت «گذاشتن»
حالا که معانی مختلف این دو فعل را دیدیم، بهتر است تا با چند مثال از کاربردهای متنوع هر کدام از آن‌ها، استفاده‌های صحیح از «گذاشتن» را در ذهن خود تثبیت کنیم. مثال‌های زیر را به دقت خوانده و به معانی آن‌ها توجه کنید.
- گذاشتن به معنای «قرار دادن»: لباس‌ها را داخل کمد گذاشتم.
- گذاشتن به معنای «ترک کردن»: او مرا به حال خودم گذاشت.
- گذاشتن به معنای «اجازه دادن»: این بار مادرم گذاشت تا با شما بیایم.
- گذاشتن به معنای «عبور کردن، طی کردن»: شب‌های زیادی را در آن بیابان گذاشتند (سپری کردند).
- گذاشتن به معنای «جا دادن»: هر طور بود کتاب‌ها را در قفسه گذاشتم.
- گذاشتن به معنای «وضع کردن»: وظیفه خود به عنوان قانونگذار را به درستی انجام دادند.
کاربردهای متفاوت «گزاردن»
معنای فعل گزاردن تفاوت‌های زیادی با فعل گذاشتن دارد که پیش از این همه آن‌ها را ذکر کردیم. اما حالا وقت آن است تا با مثال‌هایی از کاربرد این فعل، بیشتر با آن آشنا شده و استفاده درست از آن در ذهنمان نقش ببندد.
- گزاردن به معنای «بیان کردن»: سعی ما بر آن بود تا تمامی سخنان خود را در آن جمع بگزاریم (در ادبیات کهن).
- گزاردن به معنای «پرداخت کردن»: شما به عنوان یک وام‌گزار وظیفه دارید تمامی اقساط را به موقع بپردازید.
- گزاردن به معنای «انجام دادن»: بر من دِینی است که حج پدرم را به درستی بگزارم.
- گزاردن به معنای «به جا آوردن و ادا کردن»: نمازگزاران پس از اقامه نماز در حیاط منتظر حاج آقا هستند.
- گزاردن به معنای «رساندن»: پیغام شما را به درستی به پادشاه گزاردم.
- گزاردن به معنای «تعبیر و یا ترجمه کردن»: تمام خواب گزاران از کار حضرت یوسف در حیرت ماندند.
اضافه شدن پیشوندها به فعل «گذاشتن»
اگرچه معانی مختلف فعل «گذاشتن» را با هم بررسی کردیم و دیدیم که این فعل در جاهای مختلف می‌تواند چگونه به کار رود. اما گاهی با اضافه شدن برخی پیشوندها، نه تنها معنی این فعل تغییر می‌کند، بلکه کاربرد ان هم تغییر کرده و باید به این مسئله بیشتر توجه کنیم. این پیشوندها عبارتند از مواردی مثل؛ «بر»، «فرو»، «وا»، «بار» و امثال آن‌ها که با آمدن در ابتدای این فعل، معنا را کاملاً تغییر می‌دهند. با ذکر چند مثال، بیشتر این افعال و معانی آن‌ها را توضیح می‌دهیم؛
- بارگذاری: معادل فارسی واژه انگلیسی «Upload» به معنای قرار دادن اطلاعات روی سرورها
- بارگذاشتن: که بیشتر برای قرار دادن ظرف غذا روی آتش به کار می‌رود. مثلا؛ مادربزرگ دیگ نذری را بارگذاشته است.
- واگذاشتن: به معنای به حال خود گذاشتن یا فروختن. مثلا؛ پسرت را به حال خود واگذار. شرکتم را به برادرم واگذار کردم.
- فروگذاشتن: به معنای کوتاهی کردن. مثلا؛ در انجام وظایف خود، از هیچ تلاشی فروگذار نباش.
- برگذار کردن: انجام دادن. مثلا؛ مراسم تحلیف را به بهترین شکل برگذار کردید.
